Vesuv Innhaldsliste Form og geologi | Utbrot | Kultur | Fotnotar | Navigasjonsmeny40°49′18″N...
Vulkanar i ItaliaFjell i ItaliaDen campanianske vulkanbogenStratovulkanarDekadevulkanarVEI-5-vulkanarAktive vulkanarKomplekse vulkanar
it.lat.vulkanNapoliItaliaeuropeiske1944EtnaStromboliNapolibukta79PompeiiHerculaneumdekadevulkanarden campianske vulkanbogenCampaniaItaliavegetasjonPompeiiHerculaneumPlinius den yngre512Teoderik den storemellomalderen16311872190618. mars1944HerculesMagica frå TryllDisney
| Vesuv | |
vulkan | |
 | |
| Land |  Italia |
|---|---|
| Område | Ved Napoli |
| Vulkantype | Stratovulkan |
| Høgd | 1 281 moh. |
Siste utbrot | 1944 |
| Koordinatar | Koordinatar: |
Wikimedia Commons: Mount Vesuvius | |
I.C. Dahl: Frå Vesuv sitt utbrot i 1826.
Vesuv (it. Monte Vesuvio, lat. Mons Vesuvius) er ein vulkan aust for Napoli i Italia. Han er den einaste aktive vulkanen på det europeiske fastlandet, men har ikkje hatt nokon større utbrot sidan 1944. Dei to andre aktive vulkanane i Italia (Etna og Stromboli) ligg på øyar.
Vesuv ligg ved kysten av Napolibukta, om lag 9 km aust for Napoli. Han er godt synleg i landskapet rundt bukta. Vulkanen er best kjend for utbrotet sitt i år 79 e.Kr., som dekte byane Pompeii og Herculaneum. Han har hatt mange utbrot sidan den gong og vert i dag rekna som ein av dei farlegaste vulkanane i verda sidan 3 millionar menneske i dag lever nær vulkanen, som oftast har hatt eksplosive utbrot, ein av dei aller farlegaste typane vulkanutbrot. Av den grunn er Vesuv ein av seksten dekadevulkanar i verda, som er vulkanar som vert ekstra nøye overvaka på grunn av tidlegare store utbrot og plasseringa nær folkesette område.
Innhaldsliste
1 Form og geologi
2 Utbrot
3 Kultur
4 Fotnotar
Form og geologi |
Vesuv er ein del av den campianske vulkanbogen, som omfattar ei rekke vulkanar, utdøydde og aktive, i regionen Campania i det sørlege Italia.
Vesuv nasjonalpark måler 10 000 m² og er den minste i Italia. Han vart offisielt opna i 1995 for å verne om den historiske og kulturelle arva i området.
Utbrot |
Vulkanen var truleg ikkje aktiv i perioden 800 fvt. — år 79 evt. og skal ha vore 2 000 meter høg. «Fjellet» var i denne perioden dekt med vegetasjon.
I år 79 gjorde eit utbrot at husa og innbyggjarane i dei blomstrande byane Pompeii og Herculaneum vart gravlagt i oske og stein. Ei røyksky skal ha strekt seg 32 kilometer opp i vêret. Utbrotet er skildra av Plinius den yngre i to brev som er datert til år 108 og i nokre vers skrive av poeten Martial i år 88. Valdsame vulkanutbrot blir i dag kalla «plinianske utbrot», etter namn frå historikaren Plinius.
Eit anna utbrot fann stad i 512. Teoderik den store fritok folk i området for skatt etter dette utbrotet. Vulkanen hadde fleire utbrot seinare i mellomalderen.
Eit kraftig utbrot fann òg stad i 1631. I dette utbrotet omkom 3000 menneske.
Seinare utbrot som var særleg kraftige var dei i 1872 og 1906. Deretter følgde ein periode med vulkansk aktivitet innover på 1900-talet. Det siste større utbrotet til no hadde Vesuv 18. mars 1944, som var eit svært uheldig tidspunkt sidan landet var i krig.
Forskarar reknar det på ingen måte for utelukka at eit nytt kraftig utbrot kan finne stad og råke mange busetnadar i området rundt.[1]
Kultur |
I oldtida vart Vesuv sett på som eit fjell som tileigna Hercules.
Vulkanen er òg kjend som bustaden til Magica frå Tryll, ein Disney-figur som er kjend for å jakte på Skrue McDucks lykketiøring.
Fotnotar |
↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4780916.stm
|
