Carl Størmer Innhaldsliste Biografi | Vitskapleg produksjon | Verk i utval | Film | Kjelder |...
EinskildmennFødde i 1874Døde i 1957Norske matematikararNorske fysikararNorske astronomarTalteoretikararFolk frå SkienMedlemmar av Det Norske Videnskaps-AkademiMedlemmar av Det franske vitskapsakademietMedlemmar av Royal SocietySt. Olavs OrdenMatematikarar på 1900-taletFysikarar på 1900-taletAstronomar på 1900-talet
3. september1874Skien13. august1957matematikargeofysikarcand.real.Det Kongelege Fredriks UniversitetSorbonneParisCharles Émile PicardHenri PoincaréPaul PainlevéGöttingenTysklandprofessorKristian BirkelandnordlysforskingOle KrognessLeifPerUniversitetet i OslopaleontologgeologKarl Johans gatetalteorifunksjonsteori
| Carl Størmer | |
 | |
| Fødd | 3. september 1874 Skien |
|---|---|
| Død | 13. august 1957 Oslo |
| Nasjonalitet | Noreg |
| Område | talteori |
| Yrke | matematikar, fysikar, astronom, universitetslærar |
| Institusjonar | Universitetet i Oslo |
| Alma mater | Universitetet i Paris Universitetet i Oslo |
| Barn | Leif Størmer |
| Medlem | Det Norske Videnskaps-Akademi Royal Society Det franske vitskapsakademiet Kungliga Vetenskapsakademien Det russiske vitskapsakademiet |
Fredrik Carl Mülertz Størmer (fødd 3. september 1874 i Skien, død 13. august 1957) var ein norsk matematikar, geofysikar og nordlysforskar.
Innhaldsliste
1 Biografi
2 Vitskapleg produksjon
3 Verk i utval
4 Film
5 Kjelder
6 Bakgrunnsstoff
Biografi |
Størmer vart utdanna cand.real. i 1898 og vart universitetsstipendiat i 1899. Han studerte matematikk ikkje berre ved Det Kongelege Fredriks Universitet i Kristiania, men òg ved Sorbonne i Paris (rettleiarar var Charles Émile Picard, Henri Poincaré, Paul Painlevé og andre) frå 1899 til 1900 og i Göttingen i Tyskland frå 1902.
Carl Størmer og assistenten Bernt Johannes Birkeland tar bilete av nordlyset i Alta
Han vart professor i matematikk ved Det Kongelege Fredriks Universitet frå 1903, ei stilling han hadde fram til 1946. Størmer arbeidde ein periode som assistenten til Kristian Birkeland, og nordlysforsking opptok det meste av den vitskaplege karrieren hans. Han utvikla i 1909 saman med Ole Krogness eit spesielt kamera for å fotografere nordlyset.
Han vart gift med Adelaide (Ada) Clauson i 1900. Dei hadde fem born. To av dei – Leif og Per – vart seinare professorar ved Universitetet i Oslo; høvesvis som paleontolog/geolog og matematikar.
Størmer var aktiv amatørfotograf som tok mange fotografi av menneske på Karl Johans gate i hovudstaden i 1890-åra. Mange av bileta er av særs stor historisk interesse. Han arrangerte eigne fotoutstillingar i byen. Han nytta skjult kamera under jakka.
Vitskapleg produksjon |
Dei fleste av dei matematiske arbeida hans handlar om talteori og funksjonsteori. Arbeidet sitt innan geofysikk delte han sjølv opp i følgjande hovudgrupper:
- Teoretisk arbeid om partikkeltrajektoriar: 52 bidrag,
- Nordlysobservasjonar: 70 avhandlingar,
- Solbelyst nordlys: 7 avhandlingar
Nattlysande skyer og perlemorskyer: 12 avhandlingar,
Meteorhalar, lange ekko, avhandlingar om sola: 9 avhandlingar.
Verk i utval |
Fra verdensrommets dybder til atomens indre, 1923
On the Trajectories of Electric Particles in the Field of a Magnetic Dipole with Application to the Theory of Cosmic Radiation, seks delar, 1934–37
The Polar Aurora, Oxford, 1955
Film |
- Evald Otterstad (regi): Carl Størmer og hans detektivkamera, Norge, 2008, 20 minutt
Kjelder |
- Denne artikkelen bygger på «Carl Størmer» frå Wikipedia på bokmål, den 15. juli 2012.
Bakgrunnsstoff |
- Nordlysforskeren og matematikeren Carl Størmer
|
