Wilsonstormsvale Skildring | Kjelder | Bakgrunnsstoff | NavigasjonsmenyOceanites oceanicusEnergy...
Livskraftige artarStormsvalefamilien
sjøfuglstormsvalefamiliensirkumpolarhekkarAntarktisden nordlege halvkulafjørdrakthavsvalastormsvalepelagiskhekkarantarktiske kystenSouth Shetland IslandsKapp HornFalklandsøyaneNordishavettrekkjerNord-AtlanterenPersiabuktaIndiahavetNord-AmerikaSør-AmerikaHawaiiBiscayabuktaDei britiske øyaneendotermeeggpredasjonmåsarjoarstormsvalefamilienplanktonliknandekrepsdyrkrilfisk
Wilsonstormsvale | ||
Status i verda:  Wilsonstormsvale Foto: Patrick Coin | ||
Systematikk | ||
Klasse: | Aves | |
Orden: | Procellariiformes | |
Familie: | Hydrobatidae | |
| Slekt: | Oceanites | |
Art: | O. oceanicus | |
Vitskapleg namn | ||
| Oceanites oceanicus Kuhl, 1820 | ||
LivskraftigWilsonstormsvale (Oceanites oceanicus) er ein liten sjøfugl i stormsvalefamilien Hydrobatidae. Ho har ein sørleg sirkumpolar distribusjon, hekkar vidt i kyststrøka rundt Antarktis og på nærliggjande øyar, og spreier seg nordover og til den nordlege halvkula på den sørlege vinteren. Med ein global populasjon på 12–30 millionar individ, er ho ein av verdas mest talrike sjøfuglartar.[1][2]
Skildring |
Wilsonstormsvala er ein liten sjøfugl som måler 16–18,5 cm i kroppslengd, har eit vengspenn på 38–42 cm, og veg ca. 40 gram.[3] Stjerten er tverr i enden.[4] Ho har jamt over ein mørkebrun fjørdrakt, men med ein brei, kvit overgump og eit kort lysare brunt vengband på oversida vengen. Kjønna er like i fjørdrakt. Wilsonstormsvala er mykje lik havsvala, men wilsonstormsvala er noko større, jamt mørkare vengundersider med lett bronseglans, lengre bein som stikk ut bak stjerten i flukt, og litt breiare venger som dei held rettare ut, og har eit tydeleg lyst dekkband på oversida av vengene.[4] Arten stormsvale er større, har kløfta stjert, og det kvite området på overgumpen rekkjer ikkje så langt ned på sidene som på wilsonstormsvala.[4]
Wilsonstormsvala har ein meir direkte glideflukt enn havsvala og glir ofte lengre strekk på plane venger. Presis som havsvala og stormsvala, trippar ho på vassoverflata når ho snappar etter føda, men med meir heva venger. Det er sjeldan at ein kan observere ho frå land, men ho kan følgje skip nett som havsvala. Under hekkeperioden gjev ho ofte eit pipande læte når ho matar ungen.
Wilsonstormsvala lever pelagisk, og hekkar langs den antarktiske kysten og på nærliggjande øyar som South Shetland Islands. Ho hekkar jamvel på Kapp Horn og Falklandsøyane. Resten av året lever ho til havs og kan førekomme på alle hav, men held seg borte frå Nordishavet. Under perioden juni til oktober trekkjer ho til den nordlege halvkula for overvintring, og majoriteten av bestanden førekjem då i Nord-Atlanteren.[1] Dei viktige overvintringsområda finst i Nord-Atlanteren, ved Persiabukta og nordre Indiahavet, i farvatna utanfor kysten av Nord-Amerika, vestkysten av Sør-Amerika og i eit stort område rundt Hawaii.[5] I Nord-Atlanteren blir wilsonstormsvala observert blant anna i Biscayabukta[4] og utanfor Dei britiske øyane, men berre særs sjeldan i norske farvatn.[4] Ettersom ho lever eit heilt pelagisk liv utanfor hekkesesongen, og hekkeplassane ligg så avleites, så er observasjonar ved land mykje sjeldsynte. Berre ved kraftige stormar pressast einskilde individ inn mot fastlandet.
Med ei vekt på berre 40 gram er wilsonstormsvala den minste endoterme dyrearten som lever og forplantar seg i det kalde antarktiske klimaet.[3] Wilsonstormsvala hekkar i koloniar nær havet og plasserer reiret i holrom i sprekker, under mose eller i små jordhòler i mjuk jord.[6] Ho legg berre eitt, kvitt egg per hekkesesong og dei rugar egget i 38-59 dagar.[5] Ungen tas hand om i om lag 60 dagar innan han er flygedyktig. Foreldra flyg inn til hekkeplassen berre nattestid for å unngå predasjon av måsar og joar, og dei held seg jamvel frå land under klåre måneskinsnetter. Som hos dei fleste artane i stormsvalefamilien, er evna til å røre seg på land mykje svak, og dei kan berre flytte seg ein kort bit for å kome seg inn i hòla. Dei plukkar føda frå havoverflata og lever mest av planktonliknande krepsdyr, kril, men òg fisk. Under perioden når wilsonstormsvala matar ungen eller rugar, aukar inntaket av småfisk.[1]
Wilsonstormsvala er mykje talrik over heile utbreiingsområdet. I 2004 blei den globale populasjonen estimert til 4–10 millionar hekkande par, som indikerer ein total populasjon på 12–30 millionar individ, og dermed gjer arten til ein av de mest talrike sjøfuglar i verda.[1][2]
Kjelder |
- Denne artikkelen byggjer på «Havslöpare» frå Wikipedia på svensk, den 17. juni 2012
Referansar |
↑ 1,01,11,21,3 BirdLife International (2012) Species factsheet: Oceanites oceanicus. Henta frå http://www.birdlife.org den 17. juni 2012.
↑ 2,02,1 Beck & Brown (1972) The biology of Wilson’s Petrel Oceanites oceanicus (Kuhl), at Signy Island, South Orkney Islands. British Antarctic Survey Bulletin, vol.69, sid:1–54
↑ 3,03,1 Obst et al. (1987) Energy Utilization by Wilson's Storm-Petrel (Oceanites oceanicus), Physiological Zoology, The University of Chicago Press.
↑ 4,04,14,24,34,4 Svensson, Lars et al (1999). Gyldendals store fugleguide. Gyldendal norsk forlag. ISBN 82-05-25554-7
↑ 5,05,1 Lars Larsson (2001) Birds of the World, CD-rom
↑ Warham, J. (1990). The petrels their ecology and breeding systems. London, Academic Press.
Bakgrunnsstoff |
Videoar, bilete og lydopptak av wilsonstormsvaler hos Internet Bird Collection
